Katika miongo michache iliyopita, Afrika imekuwa ikipiga hatua kubwa katika maendeleo ya kiuchumi. Hata hivyo, changamoto bado zipo, na ni muhimu kuelewa mwelekeo wa sasa wa uchumi ili kufanya maamuzi sahihi ya uwekezaji, hususan katika sekta ya real estate. Ripoti ya Benki ya Maendeleo ya Afrika (AfDB) kwa mwaka 2024 inatoa mwanga juu ya hali ya sasa ya uchumi na mwelekeo wake kwa miaka ijayo. Katika makala hii, tutachambua kwa kina mwelekeo wa uchumi wa Afrika na fursa zilizopo, ili kuwahamasisha wawekezaji kuwekeza katika sekta ya real estate.
Mwelekeo wa Uchumi wa Afrika 2024
Ukuaji wa Pato la Taifa (GDP)
Kulingana na ripoti ya AfDB, ukuaji wa pato halisi la taifa (GDP) barani Afrika unatarajiwa kuongezeka hadi 3.7% mwaka 2024 na kufikia 4.3% mwaka 2025. Hii ni habari njema kwa wawekezaji kwani ukuaji huu unaashiria kuimarika kwa uchumi na kuongezeka kwa fursa za uwekezaji. Ni muhimu kufahamu kuwa nchi kumi za Afrika zitakuwa miongoni mwa nchi ishirini zenye uchumi unaokua kwa kasi zaidi duniani.
Fursa za Uwekezaji
Ukuaji wa GDP una maana kubwa kwa sekta ya real estate. Kuongezeka kwa pato la taifa kunamaanisha ongezeko la matumizi na mahitaji ya nyumba bora, majengo ya kibiashara, na miundombinu. Hii ni fursa nzuri kwa wawekezaji kuwekeza katika miradi ya ujenzi wa nyumba za makazi, majengo ya ofisi, na miradi mingine ya miundombinu.
Mahitaji ya Kifedha kwa Maendeleo
Ripoti inaonyesha kuwa Afrika inahitaji kufunga pengo la kifedha la kila mwaka la takriban dola bilioni 402 kufikia mwaka 2030 ili kuharakisha mabadiliko yake ya kimuundo na kufikia nchi zinazoendelea zenye maendeleo ya juu kutoka kanda nyingine. Hili ni jukumu kubwa, lakini pia linaashiria fursa kubwa za uwekezaji, hasa kwa wale wanaoweza kutoa suluhisho za kifedha na maendeleo.
Msaada wa Kifedha na Mikopo
Wawekezaji wanaweza kuangalia fursa za kutoa mikopo ya muda mrefu na miradi ya kifedha inayolenga kuziba pengo hili. Serikali za Afrika na mashirika ya maendeleo yanaweza kuwa washirika wakubwa katika kufanikisha hili.
Uwiano wa Kodi kwa GDP
Ripoti inabainisha kuwa uwiano wa kodi kwa GDP unahitaji kuongezeka kutoka kiwango cha sasa cha takriban asilimia 14.0 hadi kiwango cha chini cha asilimia 27.2. Hii ina maana kuwa nchi za Afrika zinahitaji kuongeza mapato ya ndani ili kufadhili miradi ya maendeleo.
Ushirikiano na Serikali
Wawekezaji wanaweza kushirikiana na serikali katika kubuni na kutekeleza sera za kodi ambazo zitasaidia kuongeza mapato bila kuathiri vibaya ukuaji wa uchumi. Hii inaweza kujumuisha uwekezaji katika teknolojia za kukusanya kodi na mifumo ya kiutawala.
Uundaji wa Ajira
Afrika inahitaji kuunda ajira milioni 17 kila mwezi kati ya sasa na mwaka 2063 ili kuweka kiwango cha ushiriki na kiwango cha ukosefu wa ajira kwa vijana wa Afrika kuwa sawa. Hili ni jukumu kubwa lakini linaweza kutekelezwa kwa uwekezaji sahihi katika sekta zinazozalisha ajira nyingi kama vile kilimo, ujenzi, na huduma.
Miradi ya Ujenzi wa Nyumba
Miradi ya ujenzi wa nyumba ni moja ya sekta zinazoweza kuzalisha ajira nyingi. Wawekezaji wanaweza kuwekeza katika miradi ya ujenzi wa nyumba za gharama nafuu ambazo zitatoa ajira kwa maelfu ya vijana na kusaidia kupunguza ukosefu wa ajira.
Soko la Eurobond la Afrika
Ripoti inaonyesha kuwa katika mwaka 2021, eurobond za serikali za Afrika zilitolewa kwa viwango vya riba vya juu kuliko 5%, na katika asilimia 40 ya kesi, viwango vya riba vilizidi 8%. Kwa kulinganisha, kiwango cha wastani cha riba kwa eurobond za nchi zilizoendelea kilikuwa asilimia 1.1%, na kwa nchi zinazoibukia, asilimia 4.9%. Inakadiriwa kuwa nchi za Afrika zinalipa asilimia 500 zaidi ya gharama za riba wakati wa kukopa katika masoko ya kimataifa ya mitaji.
Mikakati ya Kukopa kwa Gharama Nafuu
Wawekezaji wanaweza kusaidia nchi za Afrika kupata mikopo kwa gharama nafuu kwa kubuni mifumo ya ubunifu ya kifedha na kutoa ushauri wa kitaalamu juu ya mikakati bora ya kukopa. Hii itasaidia kupunguza gharama za riba na kuongeza uwekezaji katika miradi ya maendeleo.
Mwelekeo wa Uchumi wa Tanzania 2024
Ukuaji wa Pato la Taifa (GDP)
Katika mwaka 2023, GDP ya Tanzania ilikua kwa asilimia 5.3, ikilinganishwa na asilimia 4.7 mwaka 2022. Ukuaji huu ulitokana na sekta za kilimo, ujenzi, na viwanda. Ukuaji wa GDP unatarajiwa kuendelea hadi asilimia 5.7 mwaka 2024 na asilimia 6 mwaka 2025, zikiongozwa na kilimo, viwanda, na utalii.
Fursa za Uwekezaji
Ukuaji huu unaashiria fursa nzuri kwa wawekezaji, hasa katika sekta za kilimo, ujenzi, na utalii. Wawekezaji wanaweza kuwekeza katika miradi ya ujenzi wa miundombinu ya kilimo, majengo ya kibiashara, na hoteli za kitalii ili kufaidika na ukuaji huu.
Mfumuko wa Bei
Mfumuko wa bei nchini Tanzania ulikuwa asilimia 3.8 mwaka 2023, na unatarajiwa kushuka hadi asilimia 3.3 mwaka 2024 na asilimia 3.4 mwaka 2025. Hii ina maana kuwa mazingira ya kiuchumi yanaendelea kuwa imara, jambo ambalo ni muhimu kwa wawekezaji.
Kupunguza Hatari ya Mfumuko wa Bei
Wawekezaji wanaweza kupunguza hatari zinazotokana na mfumuko wa bei kwa kuwekeza katika mali ambazo zinathamini thamani kama vile ardhi na majengo. Pia, wanaweza kuzingatia mikakati ya uwekezaji inayolenga kupata faida ya muda mrefu.
Thamani ya Shilingi
Shilingi ya Tanzania ilishuka thamani kwa asilimia 8 mwaka 2023. Ingawa kushuka kwa thamani ya sarafu kunaweza kuathiri biashara za kimataifa, pia kunaweza kutoa fursa kwa wawekezaji wa ndani kuwekeza katika mali za ndani kwa gharama nafuu.
Mikakati ya Kukabiliana na Kushuka kwa Thamani ya Sarafu
Wawekezaji wanaweza kukabiliana na hatari zinazotokana na kushuka kwa thamani ya sarafu kwa kuwekeza katika mali zinazozalisha mapato ya ndani kama vile nyumba za kupangisha na biashara za ndani.
Deni la Umma
Deni la umma la Tanzania liliongezeka kutoka asilimia 43.6 ya GDP mwaka 2021/22 hadi asilimia 45.5 mwaka 2022/23. Ingawa ongezeko hili linaweza kuonekana kama tishio, ni muhimu kuzingatia kuwa sehemu kubwa ya deni hili ni kwa ajili ya miradi ya maendeleo.
Kusimamia Deni la Umma
Wawekezaji wanaweza kusaidia serikali katika kusimamia deni la umma kwa kutoa ushauri wa kitaalamu juu ya mikakati bora ya kifedha na kusaidia katika utekelezaji wa miradi ya maendeleo ambayo itazalisha mapato ya kutosha kulipa deni.
Akaunti ya Nje ya Nchi
Nakisi ya akaunti ya sasa ya Tanzania ilipungua kutoka asilimia 7.3 ya GDP mwaka 2022 hadi asilimia 3.8 mwaka 2023. Hii inaashiria kuimarika kwa biashara za nje na kupungua kwa utegemezi wa bidhaa za nje.
Fursa za Biashara za Nje
Wawekezaji wanaweza kuchangia katika kuimarisha biashara za nje kwa kuwekeza katika sekta za uzalishaji zinazolenga kuuza bidhaa nje ya nchi. Hii itasaidia kuongeza mapato ya nje na kupunguza nakisi ya akaunti ya sasa.
Mikopo Isiyofanya Kazi
Uwiano wa mikopo isiyofanya kazi kwa mikopo yote ulipungua kutoka asilimia 5.7 mwaka 2022 hadi asilimia 4.3 mwaka 2023, chini ya mahitaji ya kisheria ya asilimia 5. Hii inaashiria kuimarika kwa usimamizi wa mikopo na kupungua kwa hatari ya mikopo isiyolipika.
Mikakati ya Usimamizi wa Mikopo
Wawekezaji wanaweza kusaidia benki na taasisi za kifedha katika kubuni na kutekeleza mikakati bora ya usimamizi wa mikopo ili kupunguza mikopo isiyolipika na kuongeza faida.
Hitimisho
Ripoti ya Mwelekeo wa Uchumi wa Afrika kwa mwaka 2024 kutoka Benki ya Maendeleo ya Afrika (AfDB) inatoa mwanga juu ya fursa na changamoto zinazokabili bara la Afrika na Tanzania kwa ujumla. Kwa wawekezaji, ripoti hii ni chombo muhimu cha kuongoza maamuzi ya uwekezaji. Kwa kutumia mbinu na mikakati iliyojadiliwa katika makala hii, wawekezaji wanaweza kutumia fursa zilizopo na kushinda changamoto zinazowakabili ili kufikia mafanikio ya muda mrefu katika sekta ya real estate na sekta nyinginezo za kiuchumi. Kumbuka, uwekezaji wa mafanikio unahitaji mipango, nidhamu, na maamuzi sahihi. Kwa hivyo, tumia ripoti hii kama mwongozo wako wa kuwekeza kwa busara na kuimarisha uchumi wa Afrika na Tanzania.
